how children learn greek | eltstorytelling

ΠΩΣ ΜΑΘΑIΝΟΥΜΕ

Τα μικρά παιδιά μαθαίνουν χρησιμοποιώντας όλη τους την ύπαρξη: την όραση, την ακοή, τη γεύση, την αφή, την όσφρηση, την κίνηση, την εξερεύνηση, την πράξη. Τα παιδιά μαθαίνουν από τη ζωή για τη ζωή. Μαθαίνουν από το ελεύθερο παιχνίδι, τη μίμηση, την έκφραση του προσώπου, τη μη λεκτική επικοινωνία, τη δραστηριότητα, τη χειρωνακτική εργασία, την παρατήρηση, την προσωπική δημιουργία. Μαθαίνουν μέσα από εικόνες, χρώματα, ήχους, σπαζοκεφαλιές, σύμβολα, παιχνίδια, τραγούδια, μουσική, αφηγήσεις, ρόλους, χειρονομίες και κάθε μορφής επαναλαμβανόμενης εμπειρίας που δημιουργεί συνδέσεις μεταξύ των νευρώνων του εγκεφάλου. Για τον λόγο αυτό οι εικόνες, τα ακούσματα, τα παιχνίδια, οι γεύσεις και οι μυρωδιές της παιδικής μας ηλικίας μένουν ανεξίτηλες και πάντα προκαλούν ζωηρά συναισθήματα.

Έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί δείχνουν ότι η ευφυΐα ενός παιδιού καθορίζεται από γενετικούς παράγοντες αλλά και από εξωτερικά ερεθίσματα που «ακονίζουν» το μυαλό. Ο Ρίτσαρντ Νάισμπετ, καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, σε μια συνέντευξή του υποστηρίζει ότι «Η ευφυΐα ή η αδυναμία σε κάποια πράγματα δεν είναι κληρονομική. Δεν μπορείς να αλλάξεις το γενετικό υλικό του εγκεφάλου. Όμως με τα ερεθίσματα μπορείς να επηρεάσεις τη λειτουργία του. Και μπορεί το γενετικό υλικό να είναι άριστο αλλά παίζει ρόλο και η συναρμολόγηση. Έτσι ένα παιδί που γεννιέται έξυπνο μπορεί να μην εξελιχθεί σε ευφυές αν παραμεληθεί;· ενώ ένα παιδί που δεν έχει γεννηθεί ιδιαίτερα εύστροφο μπορεί πραγματικά να λάμψει αν δεχτεί την κατάλληλη υποστήριξη από το περιβάλλον όπου μεγαλώνει. Ένα παιδί με μουσικό ταλέντο που δεν θα αξιοποιήσει αυτή του την κλίση σίγουρα θα χάσει την υπεροχή που φαίνεται να έχει». Με λίγα λόγια όταν τα ταλέντα των παιδιών σμιλεύονται, η ανάπτυξη προχωρά. Αντίθετα υποχωρεί όταν αυτά δεν κεντρίζονται.

Η έμφυτη περιέργεια και οι νέες εμπειρίες διαφοροποιούν ότι έχει εδραιωθεί. Κάθε φορά που το παιδί επαναλαμβάνει μία δραστηριότητα, μια ρίμα, ένα τραγούδι, μία ιστορία, βιώνει την εμπειρία και μαθαίνει κάτι καινούργιο, μία νέα λέξη, μία νέα έννοια, ένα νέο τρόπο να χρησιμοποιεί το σώμα και το μυαλό του. Όταν το παιδί επαναλαμβάνει κάτι, ασυναίσθητα, σχηματίζει κανόνες και υποθέσεις και ξεμπερδεύει ότι το μπερδεύει. Αυτό αναπτύσσει τη μνήμη και την αυτοπεποίθησή του, συνεισφέρει στην ανάπτυξη των κινητικών του ικανοτήτων και διευρύνει τη γνώση του για τον κόσμο. (Well 1999). Το μυαλό αναπτύσσεται με την εμπειρία και την άσκηση που δέχεται στις συνάψεις, δηλαδή τις συνδέσεις του εγκεφάλου. Όσο πιο περίπλοκες είναι αυτές οι συνδέσεις τόσο πιο εύστροφο θα είναι το παιδί. Ο εγκέφαλος του μικρού παιδιού είναι προγραμματισμένος να αποτυπώνει πρότυπα εικόνων, ήχων και κινήσεων και να δημιουργεί συνδέσεις κάθε φορά που βλέπει, αγγίζει, πράττει ή γεύεται κάτι. Επιπρόσθετα, σύμφωνα με τους Donaldson 1979 και Hughes 1986 «η αγάπη και η ασφάλεια του περιβάλλοντος βοηθούν στη δημιουργία περισσότερων συνδέσεων». Το ότι οι έρευνες επαληθεύουν αυτό που ορίζει η κοινή λογική και πρακτική είναι μια επιπλέον επιβεβαίωση.

Η μάθηση πρέπει να είναι παραστατική. Αν, για να μάθει πρόσθεση, πούμε στο παιδί, «δύο» και «ένα» ίσον «τρία», δεν θα είμαστε αποτελεσματικοί. Αντί αυτού αν του πούμε: Έχω «δύο» μπανάνες και παίρνω άλλη μία και τώρα έχω «τρεις» μπανάνες, το παιδί καταλαβαίνει καλύτερα. Φυσικά το επεκτείνουμε αυτό και λέμε: «τρεις» μπανάνες και άλλη «μια» μας δίνουν «τέσσερις» μπανάνες. Αργότερα κρατάμε δυο μπισκότα και ένα ακόμα και ρωτάμε “How many biscuits do I have?” σιγά σιγά το παιδί θα φθάσει να μας απαντήσει “three”. Σε αυτό το σημείο που μαθαίνουμε πρόσθεση και εμποτίζουμε το παιδί στην ξένη γλώσσα με ευχάριστο τρόπο. Αφού δώσουμε και άλλα παρόμοια παραδείγματα μπορούμε να πάμε σε μαθηματική ερώτηση του τύπου: Πόσα μπισκότα είναι «δύο» και άλλα «δύο» και λογικά το παιδί θα φτάσει να πει «τέσσερα». «Τα παιδιά μαθαίνουν μέσα από σύνδεση, από χειροπιαστές, συγκεκριμένες εμπειρίες» (Donaldson, 1979, Hughes 1986). Δεν υπάρχει λόγος αυτού του είδους το παιχνίδι να μη γίνεται στα Αγγλικά. Πραγματικά το Baby Steps in English μας παροτρύνει να χρησιμοποιούμε Αγγλικά αναφερόμενοι σε αντικείμενα που μας περιβάλλουν, ή σε απλές ενέργειες που κάνουμε στο σπίτι. Αυτό αποκαλείται βιωματική μάθηση. Κατά τον Krashen, «αποκτούμε και αναπτύσσουμε γνώση μόνο με ένα τρόπο· όταν καταλαβαίνουμε τα μηνύματα. Όταν δηλαδή καταλαβαίνουμε αυτά που ακούμε ή διαβάζουμε. Η γλώσσα αποκτάται υποσυνείδητα· την ώρα που συμβαίνει, δεν γνωρίζουμε ότι συμβαίνει. Αντιλαμβανόμαστε από τα συμφραζόμενα». Ο Krashen παροτρύνει «Μην μαθαίνετε τη γλώσσα. Απορροφήστε την» (1982, 2003). Η μάθηση της γλώσσας πρέπει να είναι φυσική. (The natural approach: Krashen and Terrell, 1983. The Natural approach: Language Acquisition in the Classroom. New York: Prentice-Hall).

Μετά το όγδοο έτος ο εγκέφαλος είναι λιγότερο εύπλαστος και η αρχιτεκτονική του έχει διαμορφωθεί. Το παιδί μαθαίνει με τη νοημοσύνη και την κρίση του και όσα μαθαίνει τα διαμορφώνει σύμφωνα με τις βάσεις που τέθηκαν τα πρώτα 8 χρόνια της ζωής του. Σε αυτήν την ηλικία ξεχωρίζουν οι τύποι νοημοσύνης που υπερισχύουν στο παιδί. Είναι γνωστό ότι όλοι διαθέτουμε διάφορα είδη νοημοσύνης σε διαφορετικό βαθμό (Gardner). Όταν υπερισχύει η σωματική και κινητική νοημοσύνη, το παιδί θα μάθει καλύτερα με κίνηση, ενώ όταν υπερτερεί η διαπροσωπική νοημοσύνη το παιδί αποζητά ομαδικές εργασίες. Αυτός που μαθαίνει καλύτερα από ακούσματα έχει οξυμένη τη μουσική νοημοσύνη ενώ αυτός που μαθαίνει καλύτερα με εργασίες στον χώρο έχει οξυμένη τη χωρική νοημοσύνη. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι τα υπόλοιπα είδη νοημοσύνης έχουν αδρανοποιηθεί. Το παιδί στο οποίο υπερισχύει η λογικο- μαθηματική νοημοσύνη θα μάθει καλύτερα μέσα από σχεδιαγράμματα. Αν πάλι στο παιδί είναι ενεργοποιημένη η συναισθηματική νοημοσύνη είναι σίγουρο ότι θα μάθει καλύτερα μέσα από δραστηριότητες όπου το συναίσθημα παίζει τον βασικό ρόλο στη δράση. Κατά τους γλωσσολόγους, μετά τα 8 οι ξένες γλώσσες μαθαίνονται βασιζόμενες στη μητρική, πράγμα που μάλλον δυσχεραίνει τη διαδικασία αφού κάθε γλώσσα έχει τη δική της δομή που συχνά είναι διαφορετική από αυτήν των άλλων. Το Baby Steps in English προτείνει να εμβαπτιστούν τα παιδιά στη δεύτερη γλώσσα αρκετά πριν από αυτή την ηλικία.

Η ΞΕΝΗ ΓΛΩΣΣΑ

Διαχειριζόμαστε τη μάθηση της ξένης γλώσσας διαφορετικά από τη μάθηση της γεωγραφίας ή της ιστορίας που μαθαίνονται σε ώριμη φάση με θέληση και επιμονή. Μπορεί κανείς άνετα να ξεκινήσει να μάθει μια ξένη γλώσσα στην προσχολική ηλικία. Το να μιλάμε αγγλικά στα παιδιά φαίνεται «φυσιολογικό» όταν αυτό που κάνουμε το δείχνουμε, το ζούμε, το εννοούμε. Όταν το παιδί τραγουδά, ακούει ιστορίες, παίζει παιχνίδια, μαθαίνει και καταπιάνεται με πράγματα που είναι προσαρμοσμένα στην ηλικία του, χρησιμοποιεί το μυαλό και το σώμα του με φυσικό τρόπο και δεν μπερδεύεται. Απορροφά τη γνώση όπως το σφουγγάρι απορροφά το νερό. Έρευνες δείχνουν ότι «οι ιστορίες που διαβάζονται φωναχτά είναι πηγές λεξιλογίου γιατί είναι γεμάτες λέξεις και έννοιες που είναι η καρδιά της γλώσσας». (Beck & McKeown 2001).

Η θεωρία του Gardner που αφορά τα πολλαπλά είδη νοημοσύνης ανέδειξε τις εκπαιδευτικές πρακτικές που είναι καταλληλότερες για τον καθένα μας να προσεγγίσουμε κάποιο γνωστικό περιεχόμενο. Επίσης έχει αποδειχθεί ότι η «Φυσική Προσέγγιση» (Terrel & Krashen, 1983) και η «Ολική Φυσική Απόκριση» (TPR) είναι αποτελεσματικές προσεγγίσεις εκμάθησης για τα μικρά παιδιά καθώς τα ενθαρρύνουν να μιλήσουν και να σκεφτούν στην ξένη γλώσσα χωρίς να επεξεργάζονται την επίσημη δομή και σύνταξη της γλώσσας. Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας αντιλαμβάνονται την έννοια των νοημάτων σταδιακά και βασίζονται σχεδόν αποκλειστικά στην προφορική γλώσσα που ακούν για να μάθουν και να εκπαιδεύσουν το αυτί τους. Οι γονείς και οι φροντιστές έχουν ευαισθητοποιηθεί σε αυτά τα θέματα και όταν επικοινωνούν με τα παιδιά προσπαθούν να υιοθετούν διαφοροποιημένη και προσωπική προσέγγιση. Το υλικό του Baby Steps in English βοηθά τον γονέα να δημιουργήσει ένα πλούσιο σε ευκαιρίες περιβάλλον στο σπίτι και να παρέχει διαφοροποιημένη και εξατομικευμένη μάθηση στο μικρό παιδί. Το υλικό στο οποίο σας παραπέμπουμε και τα προγράμματα που σας προτείνουμε υπόσχονται να απελευθερώσουν την ιδιοφυΐα του παιδιού σας (Sesame Street, Baby Einstein, Genius Maker, BabyFirst TV, teachmybaby.com).